Τρίτη 30 Σεπτεμβρίου 2014
2010 '' σχέδιο σωτηρία '' Νοσοκομείο '' Σωτηρία " Αθήνα, επιμέλεια: Παναγιώτης Παπαδόπουλος
Το έργο μου με τίτλο «Πέρασμα» βρίσκεται στον πρώτο όροφο
του κτηρίου, σε ένα εγκαταλελειμμένο δωμάτιο με φθαρμένους τοίχους και πάτωμα. Εκεί
έχω τοποθετήσει μια σειρά από 80 στρώματα ύπνου, μονά και διπλά, λευκά, πολύχρωμα
ή και με σχέδια στοιβαγμένα έτσι ώστε να δημιουργούν έναν τοίχο και να χωρίζουν
το δωμάτιο σε δύο μέρη: το μπροστινό και το πίσω. Το μπροστινό μέρος είναι ο χώρος
όπου βρίσκεται η είσοδος του δωματίου, όπου μπορεί ο θεατής να αντικρίσει απέναντί
του τον στρωμάτινο τοίχο. Στο πίσω μέρος του τοίχου, όπου ο θεατής δεν έχει άμεση
πρόσβαση, έχω τοποθετήσει προβολείς ισχυρού ψυχρού φωτός.
Το μπροστινό μέρος, όπου βρίσκεται ο θεατής, με το πίσω,
όπου βρίσκεται το φως ενώνονται με ένα πέρασμα, μία στοά, που δημιούργησα κόβοντας
τα στρώματα σε σχήμα πόρτας και μεγέθους τέτοιου, ώστε να επιτρέπει με μεγάλη δυσκολία
το πέρασμα του θεατή στο πίσω φωτεινό μέρος του τοίχου, αφού οι αναλογίες είναι ελάχιστα πιο μικρές από τις ανθρώπινες αναλογίες.
Γενικότερα στη δουλειά μου με ενδιαφέρει η συλλογή αντικειμένων
για τη δημιουργία των έργων, αντικείμενα όπου δραπετεύουν από την αξία χρήσης τους
για να παίξουν μεταξύ τους, να αντιστοιχηθούν και να αποκτήσουν έναν νέο ρόλο μέσα από την τέχνη. Ο Ζαν Μποντιγιάρ
πιστεύει πως το αντικείμενο είναι βαθιά προικισμένο με πάθος, ότι μπορεί να έχει
μία δική του ζωή, πως είναι ικανό να βγει από την παθητικότητα της χρήσης του, για
να αποκτήσει την δική του αυτονομία.
Έτσι εδώ σ’ αυτό το έργο το αντικείμενό μου είναι το στρώμα.
Τα συνέλεξα από γνωστούς, φίλους συγγενείς, στρώματα παλιά φθαρμένα από το δρόμο,
άλλα και από εδώ μέσα από το νοσοκομείο.
Για εμένα κάθε στρώμα είναι κι ένας διαφορετικός άνθρωπος
και μία ξεχωριστή ιστορία, ένα αλλιώτικο βίωμα. Αυτό γίνεται αντιληπτό και από τα
διαφορετικά μεγέθη, χρώματα και σχέδια των στρωμάτων που περισυνέλεξα.
Στο στρώμα πάνω γεννιόμαστε, ερωτευόμαστε, ονειρευόμαστε,
πεθαίνουμε. Μας αγκαλιάζει και μας συνοδεύει στη ζωή μας. Πέρα από αυτούς τους δυνατούς
συμβολισμούς, άλλα στοιχεία που με ενδιέφεραν είναι η έννοια της φθοράς των αντικειμένων,
της σωματικής φθοράς του ανθρώπου μέσα από το πέρασμα του χρόνου, αλλά και η σχέση
του «μαλακού - απαλού» υλικού που μετατρέπεται σε τοίχο, χάνοντας την χρηστικότητα
και τη λειτουργικότητα του, τοποθετείται σαν λίθος που όλοι μαζί χτίζουν τον τοίχο
μου.
Το λευκό ψυχρό φως που διαχέεται μέσα από το πέρασμα του
τοίχου αντανακλά μία ορισμένη ενέργεια, ενώ ταυτόχρονα αποκτά πολλές διφορούμενες
έννοιες. Αντιπροσωπεύει την πληρότητα και την ολοκλήρωση. Το λευκό παράγει δονήσεις
εξαγνισμού, επιφέρει την διανοητική διαύγεια, για ένα νέο ξεκίνημα, μια καινούρια
πορεία, για τον εξαγνισμό των σκέψεων και πράξεων, για το ξεπέρασμα των εμποδίων.
Το υπερβολικά εκτυφλωτικό λευκό φώς συνοδεύεται από τρομερή σιγή, όπως ακριβώς κατέχει
και ο θάνατος. Υπάρχουν άνθρωποι βαριά άρρωστοι, άνθρωποι που βρέθηκαν σε κώμα,
που βρίσκονται οριακά μεταξύ ζωής και θανάτου που έχουν αναφέρει πως έχουν δει τον
εαυτό τους να περπατάει στο απόλυτο λευκό φώς για δευτερόλεπτα πριν τους επαναφέρουν
στη ζωή.
Η σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο που πεθαίνει και στη ζωή είναι
παράλληλη με εκείνη ανάμεσα στην ψυχή και το σώμα, το φώς και το σκοτάδι, σχέσεις
που αποδεικνύονται, όπου εμφανίζεται ο παραλληλισμός ανάμεσα στο υλικό και το άυλο.
Πολλοί άνθρωποι που επισκέφτηκαν την έκθεση, μου μίλησαν
για την ηρεμία και την θετικότητα που τους δημιουργεί η παρατήρηση του έργου μου
και πως το έβρισκαν αισιόδοξο. Το λευκό φώς τους έδινε την αίσθηση της λύτρωσης
, της διαφυγής, της εξόδου από το σκοτεινό τούνελ.
Ο Γιουνγκ αναφέρει πως καταλαβαίνει ότι το εσωτερικό της
ψυχής από την αρχέγονη, πρωτογενή απαρχή της, πάντα είχε την επιθυμία για φώς και
μια ακατάσχετη παρόρμηση να ανέλθει από το αρχικό σκότος...και στη συνέχεια αναφέρεται
πως κάθε ψυχή καταλαμβάνεται από τη ανείπωτη νοσταλγία για το φώς.
Αυτή την αμφισημία συναισθημάτων και ερμηνειών ήταν κάτι
που με ενδιέφερε να εισπράξει ο θεατής και να αναγνώσει το έργο μου ανάλογα με τα
βιώματα του, το χαρακτήρα του, τα πιστεύω του.
Από το σκοτάδι στο φως! Από τον εγκλωβισμό στην ελευθερία,
από τη ζωή στο θάνατο, αλλά και το αντίστροφο, από το θάνατο στη ζωή, από τη δέσμευση
στη λύτρωση. Αυτή η διαδικασία της μετάβασης από το «έξω» στο «μέσα», είναι η διαδικασία της βίαιης ανάδυσης, του σπασίματος,
της έκλαμψης για το πέρασμα από μία κατάσταση σε μία άλλη και που δημιουργείται
μέσα από τον ενδιάμεσο χώρο της στοάς-πόρτας που έχει την δυνατότητα να μεταβάλλει
τους χώρους του «μέσα» και του «έξω» και τους διαμορφώνει.
Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων που πραγματοποίησα στο
νοσοκομείο Σωτηρία για να ξεναγηθούμε στους χώρους και να συζητήσουμε για τις ιδέες
μας, αλλά και να μάθουμε για την ιστορία του νοσοκομείου, ένιωθα όλο και πιο έντονα
αυτή τη μετάβαση από τον έξω χώρο, το χώρο της πόλης, του δρόμου, της κίνησης και
του θορύβου προς τον μέσα χώρο του Σωτηρία, όπου ο χρόνος λειτουργεί με άλλους ρυθμούς,
όπου ο αέρας αποκτά άλλη βαρύτητα.
Μαργαρίτα Πέτροβα
Εικαστικός
(παρουσίαση, αμφιθέατρο νοσοκομείου Σωτηρία)
http://tvxs.gr/news/alles-texnes/sxedio-sotirias-tis-loykias-rikaki
http://flix.gr/cinema/to-sxedio-swthria.html
Γκαλερί ''Αστρολάβος - Δεξαμενή ''Αθήνα, 2008, έκθεση '' οικό - ιστοί''
Γνώρισα την Μαργαριτα
όταν σπούδαζε στο Μεταπτυχιακό Τμήμα της Καλών Τεχνών όπου και δίδασκα.
Θυμάμαι μια από τις
πρώτες σκέψεις μου σε σχέση με την δουλειά της συνδέεται με μια άμεση αντίδραση
μου στο αμήχανο και απαξιοτικό σχόλιο ΄΄
μα αυτά είναι κοριτσίστικα! ΄΄...
Μα ναι! Επιτέλους το
δικαίωμα και η απαίτηση δημιουργικής πράξης, βιωματικής έκφρασης, ως προς τον
συσχετισμό φύλου ( sex) και κοινωνικού φύλου ( gender ).
Γιατί αν μη τι άλλο η
τέχνη και οι δημιουργοί, κατά συνέπεια και οι γυναίκες όπως και οι άντρες,
ανιχνεύει και αναζητά να διευρύνει τα όρια του ΄΄ορθού΄΄ ως αποδεκτού, σε
στάσεις σε συμπεριφορές, και δραστηριότητες. Προτείνει μια άλλη αντίληψη.
Όταν προσκρούει σε
αντιδράσεις είναι γιατί, η διατήρηση των στερεοτύπων που είναι περιοριστικός
παράγοντας τόσο για τους άντρες όσο και για τις γυναίκες, συντηρεί και
΄΄κλειδώνει΄΄ την εξουσία..
Αντίθετα με τις Guerilla Girls που μαχητικά, με την
εικόνα της γυρισμένης πλάτης της οδαλίσκης του ‘Ενγκρ καπελωμένη με την μάσκα
του γορίλα, αναρωτιούνται αν ΄΄ οι γυναίκες πρέπει να’ναι γυμνές για να
ενταχθούν στη συλλογή σύγχρονης τέχνης του Μετροπόλιταν αφού λιγότερο από το 3%
των καλλιτεχνών είναι γυναίκες καθώς παράλληλα το 83% των γυμνών που
απεικονίζονται είναι γυναίκες΄΄ η δουλειά της Μαργαρίτας είναι χαμηλών τόνων
και λειτουργεί υποδόρια.
Η Μαργαρίτα αποκαλύπτει
συγκαλύπτοντας, ξε-υφαίνει για να υφάνει για να αναφερθώ στον τίτλο της έκθεσης
της ΄΄ οίκο -ιστοί΄΄, στρέφεται στις γνωστές δομές του ΄΄σπιτικού΄΄ και αναζητά
από τα αυτά τα οικεία αντικείμενα, το τραπέζι καρέκλα, το μαξιλάρι, να μιλήσουν
επιτέλους και να ΄΄βγάλουν τα σώψυχα τους΄΄....
Και γδύνονται οι καρέκλες
και ξαπλώνουν σε στάσεις γυναικολογικές με το κάθισμα να βγάζει τα μέσα του έξω
σαν μια άδεια φωλιά καθώς η πλάτη ρίχνει τα μαλλιά της μπροστά δίχως πρόσωπο.
Εν είδει προσώπου όμως η άδεια κορνίζα με το πέπλο νυφικό, χαρτί
περιτυλίγματος... Και το τραπεζάκι στην παράδοξη ισορροπία του καθώς στέκει
ακυρωμένο στην χρήση του από την αιδοιακής μορφής τρύπα που προσδοκά το σπέρμα
του φωτός μπας και καρπίσει το βιομηχανικό πλαστικό χορτάρι που βρίσκεται και
από κάτω ΄΄χαλί να το πατήσεις΄΄ .... Αλλά και οι χρυσές ( βέβαια! ) κορνίζες
ως όριο / πλαίσιο που ορίζει την τάξη ενός ΄΄ καθώς πρέπει έργου΄΄ αποκαλύπτουν
συμβάσεις περιορισμούς με τους οποίους αποκλείονταν οι γυναίκες από την
δημιουργία. Παρεκτός αν κεντούσαν κάτι χρηστικό και διακοσμητικό, ΄΄για το
σπίτι΄΄ βεβαία πάντα κατ΄εντολήν και μέτρο γεωμετριμένο και προκαθορισμένο από
την βιομηχανία - και αναφέρομαι στους σταμπωτούς καμβάδες που απαλάξανε ( !)
τις γυναίκες από την αγωνία αυτής της ελάχιστης έκφρασης επιβάλλοντας την
μίμηση και την καθυπόταξη στο ΄΄ορθό΄΄. View de Delft by Vermeer λοιπόν με χρυσές
κορνίζες και απ΄όλα - το κέντημα μας έλειψε - by Margarita Petrova.
Γιατί η δουλειά της
Μαργαρίτας με τρυφερότητα, γλυκόπικρο χιούμορ και ειλικρινή αγωνία αναζητά τα
όρια και τις ισορροπίες μεταξύ φύλου σε ένα συλλογισμό που παράλληλα ανιχνεύει
την Φύση φύσει Τέχνης.
Και στις μέρες μας η
Πηνελόπη, ως κοινωνική συνθήκη που είμαστε όλοι, εξυφαίνει ιστούς
βιοτεχνολογίας πατώντας ίσως σε πλαστικό χορτάρι...
Καλή συνέχεια Μαργαρίτα
Αιμιλία Παπαφιλίππου
εικαστικός
http://www.astrolavos.gr/astrolavos_greek/htmlpages/artists/2008/09/maroudi.htm
Εγκατάσταση ''οίκο-ιστοί " 2008, Μ.Ε.Τ. Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
Η δουλειά μου
βασίζεται στην δημιουργία ενός εικαστικού συστήματος πλαισίων, αποτελούμενο από
εγκαταστάσεις και κατασκευές με
ετερόκλητα υλικά όπως παλιές κορνίζες, δαντέλες, κεντήματα, κλωστές, κομμάτια
επίπλων, και άλλα αντικείμενα που βρίσκονται μέσα σε ένα σπίτι. Τα αντικείμενα
δραπετεύουν από την αξία χρήσης τους, ματαιώνοντας την λειτουργικότητα και την παθητικότητα τους, και τα τοποθετώ,
για να παίξουν μεταξύ τους, να αντιστοιχηθούν και να αποκτήσουν ένα νέο
ρόλο. Το κάθε αντικείμενο κουβαλάει μέσα
του και μία ανάμνηση, μία μνήμη. Τα αντικείμενα έχουν απαιτήσεις, υποχρεώνοντας
μας να θυμηθούμε. Με αυτήν την μετατροπή θέτω τις έννοιες των ορίων, της
περιφρούρησης, του εγκλεισμού. Μιλάω για τα προσωπικά μου όρια, τα όρια σε
σχέση με την κοινωνία που ζω, τη θέση μου σ’ αυτή και τη φύση μου ως γυναίκα.
Γενικότερα φέρνω τον θεατή αντιμέτωπο με
το ζήτημα του εγκλωβισμού και του απεγκλωβισμού από το σύστημα των κοινωνικών
πλαισίων και στερεοτύπων.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)